Η ΦΑΝΗ ΚΑΙ Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

Προπάντων ευελιξία. Πίσω από την κομψή αυτή λέξη καλύπτονται οι εταιρείες καθαρισμού που έχουν αναλάβει τις καλές εργολαβίες. Σφουγγαρίζουν νοσοκομεία, γυαλίζουν πανεπιστήμια, ξεβρωμίζουν υπουργεία, δημαρχεία, νομαρχίες. Οι παρανομίες εκείνων που έχουν αναλάβει τους σταθμούς των ΗΣΑΠ είναι ελάχιστο δείγμα των τερατωδών σχέσεων εργασίας στον τομέα καθαριότητας. Βούιξε το πανελλήνιο μετά τη βιτριολική επίθεση στην Κωνσταντίνα Κούνεβα, μόνο η Φάνη Πετραλιά παραμένει απαθής στις αποκαλύψεις. Δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τις ενοικιαζόμενες καθαρίστριες, που αριθμούνται σε 12.000. Τόσες είναι δηλωμένες, αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις ίσως φτάνουν τις 20.000.
Οι εταιρείες καθαρισμού εμφανίστηκαν προ δεκαετίας και σταδιακά άλωσαν το Δημόσιο. Θα πείτε ότι αυτό είναι ζήτημα επιλογής: η ανάθεση της καθαριότητας σε ιδιώτη φαινόταν οικονομική. Ας δεχτούμε ότι είναι έτσι τα πράγματα. Είναι όμως δυνατόν να δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως συμβάσεις όπου οι αμοιβές των εργαζομένων είναι κάτω από το κατώτατο όριο; Αντιλαμβανόμαστε ότι η υπουργός Εργασίας έχει πολλές υποχρεώσεις, δεν μπορεί να ξεσκονίζει την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως κάθε μέρα. Δεν λαμβάνει όμως υπ΄ όψιν τις καταγραφές του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας που αναφέρουν ότι οι παραβάσεις αποτελούν καθημερινό φαινόμενο; Δεν καταβάλλονται κυριακάτικα, υπερωρίες, ούτε καν οι μισθοί ολόκληροι. Στον πάτο των αποδοχών βρίσκονται οι άγαμες τριετίας, οι χειρότερα αμειβόμενες. Στις συμβάσεις λοιπόν με τα υπουργεία και τους δήμους και τα νοσοκομεία, η παρανομία εμφανίζεται γραπτώς: το μεροκάματο είναι κάτω από τον πάτο.
Τα ψίχουλα των αποδοχών είναι το μεγάλο πρόβλημα αλλά όχι και το μοναδικό. Αν η κυρία Πετραλιά παρατηρούσε τα πρόσωπα των καθαριστριών στα γραφεία όπου απασχολήθηκε ως κυβερνητικός παράγοντας, θα έβλεπε ότι υπάρχει μεγάλη γκάμα. Δεν προλαβαίνεις να μάθεις το όνομα της γυναίκας που σου καθαρίζει. Ο λόγος είναι απλός: τη μία ημέρα καθαρίζουν υπουργείο, την άλλη σταθμό, την παράλληλη όπου τις στείλουν. Δεν ξέρουν τι τους ξημερώνει. Τα πόστα αλλάζουν καθημερινά, μπορεί να απέχουν δεκάδες χιλιόμετρα, όμως οι μετακινήσεις παραμένουν νόμιμες: γίνονται εντός του ιδίου νομού. Αυτό σπάνια προβλέπεται στην αρχική σύμβαση. Τι είναι αυτό που γίνεται: Οι άθλιοι αρχικοί όροι μετατρέπονται σε αθλιότερους μόλις ο εργολάβος αναλάβει καθήκοντα. Με μαγικό τρόπο οι εργαζό μενοι υπογράφουν την υποβάθμισή τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις συναίνεσαν να μειωθεί ο μισθός τους στο ήμισυ. Σε άλλες περιπτώσεις υπογράφουν εξοφλητικές αποδείξεις για 600 ευρώ αλλά πληρώνονται τα μισά («άμα σου αρέσει»…).
Λέτε να μείνει με ανοιχτό το στόμα η κυρία Πετραλιά, αν τα μάθει όλα αυτά; Μήπως δεν της τα έχουν πει οι συνδικαλιστές ή δεν έφτασε στα χέρια της η πρόσφατη έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ; Υπάρχει και άλλη ερμηνεία: δεν ασχολούνται με τις καθαρίστριες γιατί πολλές δεν ψηφίζουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ασχολούνται με τα πολιτικά: πηγαίνουν σε συγκεντρώσεις, ως μέρος των επαγγελματικών καθηκόντων τους. Στις καταγγελίες που συγκεντρώθηκαν υπάρχει και αυτή η παράμετρος: ο εργοδότης υποχρεώνει τις γυναίκες του να παραβρεθούν σε κομματικές εκδηλώσεις φίλων του, για μπούγιο.
Φαντάζεστε την ταλαιπωρία αυτών των γυναικών, που δουλεύουν νύχτα, ζουν με 350 ευρώ και είναι συνέχεια με μια σφουγγαρίστρα στο χέρι. Πέφτει η λίμπιντο κατακόρυφα. Αλλά δεν τις αφήνουν σε ησυχία. Η παρενόχληση, ο εξαναγκασμός σε σεξουαλική επαφή είναι κανόνας στον κλάδο. Οι συνευρέσεις γίνονται ακόμη και στον χώρο εργασίας. Αυτά δεν είναι αποκυήματα φαντασίας αλλά στοιχεία της έρευνας του Ινστιτούτου Εργασίας, από επώνυμες καταγγελίες. Είναι να μη δουν νόστιμη, άγαμη μητέρα ή κάποια που δεν ξέρει καλά ελληνικά. Αν δεν την εκμεταλλευτεί ο επόπτης, θα την κάνει πάσα σε στελέχη του οργανισμού όπου καθαρίζει. Αν γίνει καταγγελία, το θύμα παίρνει πόδι.
Η υπουργός Εργασίας τα ανέχεται όλα αυτά; Κάθε Ελληνας έχει τη δική του Κούνεβα. Εντάξει, μπορεί να μη ρίχνουμε βιτριόλια αλλά συμβάλλουμε στην υποβάθμιση της ζωής όσων μπορούμε να εκμεταλλευτούμε. Υπάρχουν δικαιολογίες: Αν δεν πληρώνουμε ένσημα, η οικιακή βοηθός πιάνει περισσότερα λεφτά στα χέρια. Επιπλέον γλιτώνει τη γραφειοκρατία, τις δηλώσεις στην Εφορία, τις ουρές στο ΙΚΑ. Εχουμε ολόκληρο πακέτο με άλλοθι. Η δική μας Κούνεβα είναι άνθρωπος της οικογένειας, ίσως της σερβίρουμε καφέ και την καλούμε στις γιορτές μας. Από την οικειότητα ξεχνάμε τις πραγματικές υποχρεώσεις, ότι της στερούμε τα βασικά, ακόμη και το όνομα. Απλώς έχουμε «γυναίκα».
Λώρη Κέζα (Το Βήμα)